اربعین یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های دینی شیعیان است و شاید اقرار نباشد بگوییم بعد از مراسم حج بزرگترین مراسم مذهبی جهان است از مهم‌ترین اعمال روز میتوان به خواندن زیارت اربعین و زیارت قبر امام اشاره کرد در این مقاله از تسکین، مهم ترین اعمال اربعین را ذکر خواهیم کرد التماس دعا!
اعمال اربعین
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: نشانه‌های مؤمن شامل پنج چیز است: انجام پنجاه و یک رکعت نماز (۱۷ رکعت واجب و ۳۴ رکعت نافله)، زیارت اربعین امام حسین، قرار دادن انگشتر در دست راست، نهادن پیشانی بر خاک در سجده و بلند خواندن بسم الله الرحمن الرحیم در نماز.
پیاده روی اربعین
یکی از رسوم پیروان اهل‌بیت (ع)، زیارت حرم سیدالشهدا (ع) و هفتاد و دو شهید کربلا است که در احادیث و روایات بسیار ذکر شده است. ائمه معصومین (ع) به منظور حفظ یاد ویرانی‌های عظیم امام حسین (ع) و ادامه مسیر او، روز اربعین را به اهمیت بسیار بالا قرار داده و از اوایلین زائران حسینی، همچون جابر بن عبدالله انصاری که در اولین اربعین خود به قبر شهدای کربلا پیوست، با تقدیر و تجلیل بهره بردند. بر آثار زیارت امام حسین (ع)، نیز ایشان تأکید چندانی داشته‌اند که توجه مؤمنانه آن را فرموده و سفارش کرده‌اند.
قرائت دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه
خواندن دعای چهل و سوم از صحیفه سجادیه در ماه صفر، به ویژه در روز اربعین، فضیلت خاصی دارد:
«یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ»
غسل زیارت و دعا
امام صادق (ع) به غسل در روز اربعین توصیه کرده‌اند. ایشان به صفوان یکی از یاران خود فرمودند که قبل از رفتن به زیارت قبر پدرم در آب فرات غسل کن تا گناهانت پاک شود. هنگام غسل بگو:
«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ اللهُمَّ اجْعَلْهُ نُورا وَ طَهُورا وَ حِرْزا وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ سُقْمٍ وَ آفَةٍ وَ عَاهَةٍ اللهُمَّ طَهِّرْ بِهِ قَلْبِی وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِی وَ سَهِّلْ لِی بِهِ أَمْرِی»
خواندن زیارت عاشورا
از مهم‌ترین اعمال اربعین میتوان اشاره کرد: به خواندن زیارت عاشورا در هر زمان ثواب دارد، اما به ویژه در روز بیست صفر فضائل زیادی دارد.
اقامه دو رکعت نماز در روز اربعین
از مهم‌ترین اعمال اربعین میتوان اشاره کرد به: پس از خواندن زیارت اربعین، با نیت خالص دو رکعت نماز بخوانید و دست به دعا بردارید و از خداوند آنچه را که می‌خواهید درخواست کنید.
زیارت حرم سیدالشهدا در روز اربعین
از مهم‌ترین اعمال اربعین میتوان اشاره کرد: سفر به کربلا از دیگر اعمال مستحب در شب و روز اربعین است. زیارت امام حسین (ع) در هر زمان ثواب زیادی دارد، اما حضور در کربلا و زیارت ایشان و یارانشان در روز اربعین فضیلت خاصی دارد.
خواندن زیارت وداع اربعین
سید بن طاووس رحمه الله فرموده‌اند که برای زیارت اربعین وداعی مخصوص وجود دارد. باید در مقابل ضریح ایستاده و بگویید:
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ عَلِیٍّ الْمُرْتَضَی وَصِیِّ رَسُولِ اللَّهِ.
سلام بر تو ای پسر رسول خدا! سلام بر تو ای پسر علی مرتضی جانشین رسول خدا!
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ الزَّکِیِّ.
سلام بر تو ای پسر فاطمۀ زهرا سرور زنان جهان! سلام بر تو ای وارث امام حسن پاک!
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّةَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَی خَلْقِهِ.
سلام بر تو ای حجت خدا در زمین و گواه او بر آفریده‌ها!
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الشَّهِیدَ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلَایَ وَ ابْنَ مَوْلَایَ
سلام بر تو ای ابا عبد اللّه شهید! سلام بر تو ای مولای من و پسر مولای من!
أَشْهَدُ أَنَّکَ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاةَ، وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ
گواهی می‌دهم که تو نماز را به پا داشتی و زکات دادی و امر به معروف و نهی از منکر کردی
وَ جَاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ حَتَّی أَتَاکَ الْیَقِینُ، وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ عَلَی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّکَ أَتَیْتُکَ
و در راه خدا جهاد نمودی تا این‌که امر یقین تو را فرارسید و نیز گواهی می‌دهم که تو دلیل روشن از سوی پروردگارت داشتی؛ و اگر از دور زیارت کند باید بگوید:
توجّهت إلیک یَا مَوْلَایَ زَائِراً وَافِداً رَاغِباً مُقِرّاً لَکَ بِالذُّنُوبِ.
ای مولای من! اکنون من به عنوان زایر، واردشونده، گراینده، اقرارکنندۀ به گناه و گریزان از خطا.
هَارِباً إِلَیْکَ مِنَ الْخَطَایَا لِتَشْفَعَ لِی عِنْدَ رَبِّکَ.
به درگاه تو آمده‌ام تا در نزد پروردگارت از من شفاعت کنی.
یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْکَ حَیّاً وَ مَیِّتاً، فَإِنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَعْلُوماً وَ شَفَاعَةً مَقْبُولَةً.
ای پسر رسول خدا! درود خدا بر تو در حال حیات و مرگ تو، زیرا تو در نزد خدا از مقام معلوم و شفاعت مورد پذیرش برخورداری.
لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَکَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ هتک حَرَمَکَ وَ غَصَبَ حَقَّکَ.
خداوند کسانی را که به تو ستم نموده‌اند لعنت کند و نیز کسانی را که تو را محروم نموده، حقت را غصب نموداند لعنت کند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ خَذَلَکَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ دَعَوْتَهُ فَلَمْ یُجِبْکَ وَ لَمْ یُعِنْکَ
و قاتلان تو را لعنت کند و آنان را که دست از یاری تو کشیدند لعنت کند و آنان را که خواندی و به تو پاسخ مثبت ندادند و تو را یاری نکردند لعنت کند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَکَ مِنْ حَرَمِ اللَّهِ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ وَ حَرَمِ أَبِیکَ وَ أَخِیکَ
و نیز کسانی را که از رفتن تو به سوی حرم خدا و حرم رسول خدا و حرم پدر و برادرت جلوگیری کردند لعنت کند
وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَکَ مِنْ شُرْبِ مَاءِ الْفُرَاتِ لَعْناً کَثِیراً یَتْبَعُ بَعْضُهَا بَعْضاً؛
و کسانی را که تو را از نوشیدن آب فرات منع کردند بسیار و پی‌درپی لعنت کند.
اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ.
خدایا! ای پدیدآورندۀ آسمان‌ها و زمین! دانای پنهان و آشکار!
أَنْتَ تَحْکُمُ بَیْنَ عِبَادِکَ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ، وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ.
تو بین بندگانت در آنچه اختلاف دارند حکم می‌کنی و زود است آنانی که ظلم کردند بدانند کدامین جایگاه بازگشتشان است.
اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیَارَتِهِ، وَ ارْزُقْنِیهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ حَیِیتُ یَا رَبِّ.
خدایا این زیارت را آخرین عهدم از زیارت قرار مده و همیشه برایم تا وقتی که باقی و زنده هستم روزی‌ام گردان، ای پروردگار!
وَ إِنْ مِتُّ فَاحْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
و اگر مردم مرا در گروه ایشان محشور فرما، ای مهربان‌ترین مهربانان!
و اگر زیارت آخر روز عاشورا را در این روز نیز بخواند مناسب است و بدان که مشهور آن است که سبب تأکید زیارت آن حضرت در این روز آن است که حضرت امام زین العابدین علیه السّلام با سایر اهل بیت (ع) در این روز بعد از مراجعت از شام به کربلای معلی وارد شدند و سرهای مقدّس شهدا را به بدن‌های ایشان ملحق کردند و این بسیار بعید است.
خواندن زیارت اربعین
یکی از مهم‌ترین اعمال اربعین خواندن زیارت اربعین است اگر توفیق زیارت داشتید و با پای پیاده امام حسین را زیارت کنید در احادیث ثواب زیادی برای زیارت با پای پیاده و گریه کردن برای امام حسین ذکر شده است. برای مطالعه زیارت اربعین صوتی وارد شوید و این زیارت را با صدای دلنشین چند مداح برجسته دانلود کنید.
از دیگر اعمال روز اربعین
حضور در کنار قبر امام حسین(ع) و بوسیدن ضریح
یکی از آداب پر رنگ زیارت و اعمال اربعین امام حسین (ع)، نزدیک شدن به ضریح او، دست گذاشتن بر آن، بوسیدن و نمایان کردن اشتیاق و عشق است. داستان زیارت اربعین از جابر بن عبدالله انصاری و آطیه، شاهد این نوع ارتباط غرامی است که نقطه عطفی در آن زیارت عاشقانه بود که با دست گذاشتن بر ضریح حضرت، به ایشان ادای احترام و سلام کردند.
در مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی به تبیین آداب زیارت پرداخته و بیان کرده که برخی افراد از رعایت ادب به حرمت امامت به عقیده دوری و فاصله گرفتن از ضریح می‌پردازند، اما او این نگرانی را غلط تلقی می‌کند و تأکید دارد که نزدیک شدن به ضریح و بوسیدن آن جزو آداب اساسی زیارت است.
ذکر تسبیح و تکبیر
در زیارت و اعمال اربعین امام حسین(ع) نقل شده که قبل از زیارت و قبل ورود، حتی هنگام رسیدن شیحه‌های رود فرات می رسد تا غسل زیارت کند،
100 مرتبه الله اکبر، 100 مرتبه لا اله الا الله و 100 مرتبه صلوات بگوید.
همچنین هنگام زیارت وقتی مقابل قبر امام حسین(ع) قرار گرفت، بگوید:«لا اله الا الله وحده لا شریک لَهُ» که ثواب بسیار بری او نوشته می شود.
صدقه دادن
از مهم‌ترین اعمال اربعین میتوان اشاره کرد: در این روز سفارش شده است که برای سلامتی قلب نازنین امام زمان صدقه بدهید چرا که روز اربعین برای امام بسیار سخت است. آثار و ثواب صدقه دادن در این روز بسیار ذکر شده است.
