دعای صباح یکی از مهمترین ادعیه در اسلام است که به نام‌های دعای صباح امیرالمؤمنین یا دعای صباح هم شناخته می‌شود. این دعا با تأکید بر مبانی قرآنی و روایی اسلامی، تأثیرگذاری زیادی در زندگی مسلمانان دارد. در این مقاله از تسکین ، به بررسی آثار و ثوابات دعای مصباح می‌پردازیم.
دعای صباح
دعای صباح به توصیه امام اول شیعیان، علی بن ابیطالب، برای خواندن در صبحگاهان بازمی‌گردد. تاریخ کتابت این دعا در روز ۱۱ ذی‌الحجه سال ۲۵ هجری قمری است. این اقدام از سوی علی بن ابیطالب به تعلیم محمد بن عبداللّه پیامبر اسلام صورت گرفت.
دعای صباح، معروف به دعای صباح امیرالمؤمنین، با آموزه‌های قرآنی و روایی اسلامی انطباق دارد و به خواندن آن پس از نماز صبح توسط محمدباقر مجلسی و بعد از نافله صبح توسط سید بن باقی توصیه شده است. این دعا توسط امام اول شیعیان، علی بن ابیطالب، صبحگاهان سفارش شده و در تاریخ ۱۱ ذی‌الحجه سال ۲۵ هجری قمری توسط علی بن ابیطالب به تعلیم محمد بن عبداللّه پیامبر اسلام نوشته شده است.
نسخه‌ای از این دعا به خط کوفی توسط علی بن ابیطالب، مدعی شده که توسط یحیی بن قاسم علوی نیز نسخه‌ای به وسیله خود نوشته شده است. قدیمی‌ترین سند مربوط به این دعا مربوط به کتاب «اختیار المصباح» است که در سال ۶۵۳ قمری توسط سید علی بن الحسین بن حسّان بن الباقی القرشی نوشته شده است.
آموزه‌های قرآنی و روایی:
دعای صباح با آموزه‌های قرآنی و روایی اسلامی انطباق دارد. محتوای این دعا با اصول اسلامی همخوانی دارد و از نظر مذهبی اهمیت زیادی دارد.
تأثیرات روانی و اخلاقی:
خواندن دعای صباح نه تنها تأثیرات مثبتی بر وضعیت روانی افراد دارد بلکه اثرات اخلاقی آن نیز قابل توجه است. این دعا با تأکید بر تقوا و اخلاق نیک در زندگی روزمره، به ارتقاء اخلاق فردی و اجتماعی کمک می‌کند.
آثار روانی :
تأثیرات دعای صباح بر سلامت روانی و جسمی نیز ملاحظه شده است. این دعا با آرامش بخشی و کاهش استرس، به بهبود سلامت عمومی افراد کمک می‌کند.
تأثیرات اجتماعی:
دعای صباح به عنوان یک ارتباط با الهی و نیز افزایش احساس مسئولیت اجتماعی، به تعامل افراد در جامعه و بهبود روابط انسانی کمک می‌کند.
ثواب و پاداش:
در آموزه‌های اسلامی، ذکر ثواب و پاداش برای اعمال خیر و دعاهای خاص به شدت مورد تأکید قرار دارد. دعای صباح نیز به این دسته از دعاها تعلق دارد که بر ثوابات فراوانی اشاره دارد.
نتیجه‌گیری:
دعای مصباح با تأکید بر آموزه‌های اسلامی و اثرات مثبت بر جوانب مختلف زندگی، به عنوان یکی از دعاهای مهم اسلامی شناخته می‌شود. این دعا با اثرات روانی و اخلاقی، بهداشتی و اجتماعی، به بهبود کیفیت زندگی افراد و جامعه کمک می‌کند.
دعای صباح صوتی همراه متن
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اللهُمَّ یَا مَنْ دَلَعَ لِسَانَ الصَّبَاحِ بِنُطْقِ تَبَلُّجِهِ وَ سَرَّحَ قِطَعَ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ بِغَیَاهِبِ تَلَجْلُجِهِ وَ أَتْقَنَ صُنْعَ الْفَلَکِ الدَّوَّارِ فِی مَقَادِیرِ
تَبَرُّجِهِ وَ شَعْشَعَ ضِیَاءَ الشَّمْسِ بِنُورِ تَأَجُّجِهِ یَا مَنْ دَلَّ عَلَى ذَاتِهِ بِذَاتِهِ وَ تَنَزَّهَ عَنْ مُجَانَسَةِ مَخْلُوقَاتِهِ وَ جَلَّ عَنْ مُلاءَمَةِ کَیْفِیَّاتِهِ یَا
مَنْ قَرُبَ مِنْ خَطَرَاتِ الظُّنُونِ وَ بَعُدَ عَنْ لَحَظَاتِ الْعُیُونِ وَ عَلِمَ بِمَا کَانَ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ یَا مَنْ أَرْقَدَنِی فِی مِهَادِ أَمْنِهِ وَ أَمَانِهِ وَ
أَیْقَظَنِی إِلَى مَا مَنَحَنِی بِهِ مِنْ مِنَنِهِ وَ إِحْسَانِهِ وَ کَفَّ أَکُفَّ السُّوءِ عَنِّی بِیَدِهِ وَ سُلْطَانِهِ صَلِّ اللهُمَّ عَلَى الدَّلِیلِ إِلَیْکَ فِی اللَّیْلِ الْأَلْیَلِ،
وَ الْمَاسِکِ مِنْ أَسْبَابِکَ بِحَبْلِ الشَّرَفِ الْأَطْوَلِ وَ النَّاصِعِ الْحَسَبِ فِی ذِرْوَةِ الْکَاهِلِ الْأَعْبَلِ وَ الثَّابِتِ الْقَدَمِ عَلَى زَحَالِیفِهَا فِی الزَّمَنِ
الْأَوَّلِ وَ عَلَى آلِهِ الْأَخْیَارِ الْمُصْطَفَیْنَ الْأَبْرَارِ وَ افْتَحِ اللهُمَّ لَنَا مَصَارِیعَ الصَّبَاحِ بِمَفَاتِیحِ الرَّحْمَةِ وَ الْفَلاحِ وَ أَلْبِسْنِی اللهُمَّ مِنْ أَفْضَلِ
خِلَعِ الْهِدَایَةِ وَ الصَّلاحِ وَ اغْرِسِ اللهُمَّ بِعَظَمَتِکَ فِی شِرْبِ جَنَانِی یَنَابِیعَ الْخُشُوعِ وَ أَجْرِ اللهُمَّ لِهَیْبَتِکَ مِنْ آمَاقِی زَفَرَاتِ الدُّمُوعِ وَ
أَدِّبِ اللهُمَّ نَزَقَ الْخُرْقِ مِنِّی بِأَزمَّةِ الْقُنُوعِ.
إِلَهِی إِنْ لَمْ تَبْتَدِئْنِی الرَّحْمَةُ مِنْکَ بِحُسْنِ التَّوْفِیقِ فَمَنِ السَّالِکُ بِی إِلَیْکَ فِی وَاضِحِ الطَّرِیقِ وَ إِنْ أَسْلَمَتْنِی أَنَاتُکَ لِقَائِدِ الْأَمَلِ وَ
الْمُنَى فَمَنِ الْمُقِیلُ عَثَرَاتِی مِنْ کَبَوَاتِ الْهَوَى وَ إِنْ خَذَلَنِی نَصْرُکَ عِنْدَ مُحَارَبَةِ النَّفْسِ وَ الشَّیْطَانِ فَقَدْ وَکَلَنِی خِذْلانُکَ إِلَى حَیْثُ
النَّصَبُ وَ الْحِرْمَانُ.
إِلَهِی أَ تَرَانِی مَا أَتَیْتُکَ اِلّا مِنْ حیثُ الْآمَالُ أَمْ عَلِقْتُ بِأَطْرَافِ حِبَالِکَ اِلّا حِینَ بَاعَدَتْنِی ذُنُوبِی عَنْ دَارِ [صِرْبَةِ] الْوِصَالِ فَبِئْسَ
الْمَطِیَّةُ الَّتِی امْتَطَتْ نَفْسِی مِنْ هَوَاهَا فَوَاها لَهَا لِمَا سَوَّلَتْ لَهَا ظُنُونُهَا وَ مُنَاهَا وَ تَبّا لَهَا لِجُرْأَتِهَا عَلَى سَیِّدِهَا وَ مَوْلاهَا إِلَهِی
قَرَعْتُ بَابَ رَحْمَتِکَ بِیَدِ رَجَائِی وَ هَرَبْتُ إِلَیْکَ لاجِئا مِنْ فَرْطِ أَهْوَائِی وَ عَلَّقْتُ بِأَطْرَافِ حِبَالِکَ أَنَامِلَ وَلائِی فَاصْفَحِ اللهُمَّ عَمَّا کُنْتُ
[کَانَ] أَجْرَمْتُهُ مِنْ زَلَلِی وَ خَطَائِی وَ أَقِلْنِی مِنْ صَرْعَةِ رِدَائِی فَإِنَّکَ سَیِّدِی وَ مَوْلایَ وَ مُعْتَمَدِی وَ رَجَائِی،
وَ أَنْتَ غَایَةُ مَطْلُوبِی وَ مُنَایَ فِی مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَایَ إِلَهِی کَیْفَ تَطْرُدُ مِسْکِینا الْتَجَأَ إِلَیْکَ مِنَ الذُّنُوبِ هَارِبا أَمْ کَیْفَ تُخَیِّبُ
مُسْتَرْشِدا قَصَدَ إِلَى جَنَابِکَ سَاعِیا [صَاقِبا] أَمْ کَیْفَ تَرُدُّ ظَمْآنَ وَرَدَ إِلَى حِیَاضِکَ شَارِبا کَلا وَ حِیَاضُکَ مُتْرَعَةٌ فِی ضَنْکِ الْمُحُولِ وَ
بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلطَّلَبِ وَ الْوُغُولِ وَ أَنْتَ غَایَةُ الْمَسْئُولِ [السُّؤْلِ] وَ نِهَایَةُ الْمَأْمُولِ إِلَهِی هَذِهِ أَزِمَّةُ نَفْسِی عَقَلْتُهَا بِعِقَالِ مَشِیَّتِکَ وَ
هَذِهِ أَعْبَاءُ ذُنُوبِی دَرَأْتُهَا بِعَفْوِکَ وَ رَحْمَتِکَ،
وَ هَذِهِ أَهْوَائِیَ الْمُضِلَّةُ وَکَلْتُهَا إِلَى جَنَابِ لُطْفِکَ وَ رَأْفَتِکَ فَاجْعَلِ اللهُمَّ صَبَاحِی هَذَا نَازِلا عَلَیَّ بِضِیَاءِ الْهُدَى وَ بِالسَّلامَةِ
[السَّلامَةِ] فِی الدِّینِ وَ الدُّنْیَا وَ مَسَائِی جُنَّةً مِنْ کَیْدِ الْعِدَى [الْأَعْدَاءِ] وَ وِقَایَةً مِنْ مُرْدِیَاتِ الْهَوَى إِنَّکَ قَادِرٌ عَلَى مَا تَشَاءُ تُؤْتِی
الْمُلْکَ مَنْ تَشَاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ تُولِجُ اللَّیْلَ فِی
النَّهَارِ وَ تُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ
سُبْحَانَکَ اللهُمَّ وَ بِحَمْدِکَ مَنْ ذَا یَعْرِفُ قَدْرَکَ فَلا یَخَافُکَ،
وَ مَنْ ذَا یَعْلَمُ مَا أَنْتَ فَلا یَهَابُکَ أَلَّفْتَ بِقُدْرَتِکَ الْفِرَقَ وَ فَلَقْتَ بِلُطْفِکَ الْفَلَقَ وَ أَنَرْتَ بِکَرَمِکَ دَیَاجِیَ الْغَسَقِ وَ أَنْهَرْتَ الْمِیَاهَ مِنَ
الصُّمِّ الصَّیَاخِیدِ عَذْبا وَ أُجَاجا وَ أَنْزَلْتَ مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاءً ثَجَّاجا وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لِلْبَرِیَّةِ سِرَاجا وَهَّاجا مِنْ غَیْرِ أَنْ تُمَارِسَ
فِیمَا ابْتَدَأْتَ بِهِ لُغُوبا وَ لا عِلاجا فَیَا مَنْ تَوَحَّدَ بِالْعِزِّ وَ الْبَقَاءِ وَ قَهَرَ عِبَادَهُ بِالْمَوْتِ وَ الْفَنَاءِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَتْقِیَاءِ وَ اسْمَعْ نِدَائِی،
وَ اسْتَجِبْ دُعَائِی وَ حَقِّقْ بِفَضْلِکَ أَمَلِی وَ رَجَائِی یَا خَیْرَ مَنْ دُعِیَ لِکَشْفِ الضُّرِّ وَ الْمَأْمُولِ لِکُلِّ [فِی کُلِ] عُسْرٍ وَ یُسْرٍ بِکَ أَنْزَلْتُ
حَاجَتِی فَلا تَرُدَّنِی مِنْ سَنِیِّ [بَابِ] مَوَاهِبِکَ خَائِبا یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّى اللهُ عَلَى خَیْرِ
خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ.
آنگاه به سجده رود و بگوید:
إِلَهِی قَلْبِی مَحْجُوبٌ وَ نَفْسِی مَعْیُوبٌ وَ عَقْلِی مَغْلُوبٌ وَ هَوَائِی غَالِبٌ وَ طَاعَتِی قَلِیلٌ وَ مَعْصِیَتِی کَثِیرٌ وَ لِسَانِی مُقِرٌّ بِالذُّنُوبِ
فَکَیْفَ حِیلَتِی یَا سَتَّارَ الْعُیُوبِ وَ یَا عَلامَ الْغُیُوبِ وَ یَا کَاشِفَ الْکُرُوبِ اغْفِرْ ذُنُوبِی کُلَّهَا بِحُرْمَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ یَا غَفَّارُ یَا غَفَّارُ یَا
غَفَّارُ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
مؤلف گوید: علامه مجلسى رحمه الله این دعا را در کتاب دعاى» بحار «و در کتاب صلواة آن همراه با توضیح ذکر کرده و فرموده: این دعا از دعاهاى مشهور است ولى من آن را در کتاب هاى معتبر جز در کتاب مصباح سیّد ابن باقى رحمه الله نیافتم. و نیز فرموده است: مشهور خواندن این دعا پس از نماز صبح است درحالى که سیّد ابن باقى خواندن آن را پس از نافله صبح روایت نموده است و به هر کدام عمل شود مناسب است.
بخوانید:دعای معراج
