دعای کمیل از دعاهاى بسیار معروف است، علامه مجلسى رحمة الله فرموده: این دعا از بهترین دعاهاست و دعاى خضر پیمبر است. امیرالمؤمنین علیه السّلام آن را به کمیل که از خواصّ اصحاب آن حضرت بود آموخت و نیز فرموده: در شب هاى نیمه شعبان و در هر شب جمعه خوانده مى شود، و براى کفایت از گزند دشمنان و گشوده شدن درهاى روزى و آمرزش گناهان سودمند است. شیخ طوسى و سیّد ابن طاووس آن را در کتاب هاى دعاى خود آورده اند و تسکین متن این گنجینه ملکوتى را از «مصباح المتهجه» روایت مى نماید و آن دعاى شریف این است:
دعای کمیل
دعای کمیل یکی از دعاهای معنوی و مؤثر در اسلام است که به عنوان دعای کمیل شناخته می‌شود. این دعا به طور ویژه در احادیث اهل بیت پیامبر اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله) تأکید شده و آثار بسیاری در جوانب مختلف زندگی مسلمانان دارد. در این مقاله، به بررسی آثار و ثوابات دعای کمیل خواهیم پرداخت.
منشأ و تاریخچه:
دعای کمیل نخستین بار توسط امام علی بن ابیطالب (علیه‌السلام) به دست پیشوای اهل بیت و امام اول شیعیان، پیشنهاد و توصیه شد. این دعا در آثار حضرت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز به عنوان دعایی مورد تأکید قرار گرفته است.
این دعا با مفاهیم عرفانی و بلند در جهت شناخت خداوند، استعانت از او، و طلب بخشش گناهان غنی شده است. علامه مجلسی، این دعا را بهترین ادعیه توصیف کرده و علما و عارفان، جایگاه بلندی برای دعای کمیل نسبت به دیگر دعاها قائل شده‌اند. این دعا به عنوان “انسان الأدعیه” یا برترین دعاها مطرح شده و جایگاه متمایزی در میان دعاها دارد.
سیدبن طاووس در کتاب “مصباح المتهجد” از شیخ طوسی روایت کرده که کمیل بن زیاد نخعی، در شب نیمه شعبان، حضرت علی علیه السلام را در حال سجده در حالی که این دعا را می‌خواند، مشاهده کرده است.
آموزه‌های قرآنی و روایی:
دعای کمیل با آموزه‌های قرآنی و روایی اسلامی انطباق دارد. محتوای این دعا با اصول و ارزش‌های اسلامی، از جمله توحید، امید به رحمت الهی، و تضرع و فراز و فرودهای قلبی مومنان همخوانی دارد.
آثار و برکات خواندن دعای کمیل:
دعای کمیل، به رهایی از شر دشمنان، گشایش روزی، و آمرزش گناهان فواید فراوانی دارد. در کتاب “اقبال الاعمال”، سید بن طاووس می‌نویسد که خواندن این دعا، موجب تقویت روحانیت، ارتقاء جوانب اخلاقی، و جلب رحمت الهی می‌شود. امیرالمومنین هم در ارتباط با این دعا اظهار داشته که هر کس این دعا را حفظ کرده و به تداوم آن پرداخته، خداوند او را یاری می‌کند و روزی او را فراوان می‌سازد.
کمیل بن زیاد نخعی نیز تجربه خود را در مسجد بصره با امام علی علیه السلام به اشتراک گذاشته و اظهار داشته که حضرت علی این دعا را به عنوان آیینه ای برای تفسیر آیه “فِیهَا یفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ” دانسته و آن را با شب نیمه شعبان مرتبط کرده‌اند.
دعای کمیل با تواضع و ایمان، به مسلمانان کمک می‌کند تا با تلاش در مسیر اخلاقی و دینی، به آثار و برکات این دعا دست یابند. این دعا نه تنها بر افزایش معنویت و ایمان تأثیر دارد بلکه در بهبود شرایط مالی و روحی، نیز نقش بارزی دارد.
آثار روانی:
با توجه به ارتباط عمیق دعای کمیل با روان و روح فرد، تأثیرات مثبت آن بر سلامت روانی و جسمی بسیار قابل توجه است. این دعا با ایجاد حالت آرامش و ایمان به قضا و قدر، به بهبود کیفیت زندگی ذهنی افراد کمک می‌کند.
تأثیرات اجتماعی:
دعای کمیل به عنوان یک ارتباط مستقیم با خداوند، افراد را به اجتماع مترابط و ارتباط فراشناخته با دیگران هدایت می‌کند. این دعا به ایجاد محبت و همدلی در جامعه کمک می‌کند و ارتباطات اجتماعی را تقویت می‌کند.
ثواب و پاداش:
در آموزه‌های اسلامی، ثوابات اعمال مختلف مورد تأکید قرار گرفته و دعاها نیز از آن مستثنی نیستند. دعای کمیل نیز با ذکر ثوابات و پاداشهای انجام این دعا، مومنان را به ادامه آن ترغیب می‌کند.
بهترین زمان برای خواندن دعای کمیل
شب جمعه را از بهترین شب‌ها برای دعا کردن می‌شناسیم، زیرا روایات اهل بیت علیهم السلام این شب را فضیلت‌بخش و معنوی می‌دانند. امام باقر علیه السلام تأکید دارند که هر شب جمعه، خداوند فرشته‌ای را فرستاده که تا طلوع صبح از طرف پروردگار ندایی سر دهد، سؤال کند که آیا بنده‌ای هست که پیش از طلوع صبح از گناهانش توبه کند و آیا کسی هست که دعا کند تا دعاهایش مستجاب شود؟ این شب، فرصتی خاص برای ارتباط و تضرع به خداوند و بخشش برکات مختلف در زندگی معنوی و مادی است.
دعای کمیل را بهترین زمان خواندن، طبق روایت سید بن طاووس علیه الرحمه، نیمه شعبان و شب‌های جمعه معرفی کرده و در کشور ایران نیز شیعیان در این زمان‌ها در مساجد و مکان‌های مذهبی آن را به صورت جماعت می‌خوانند. اما، این دعا بدون محدودیت زمانی و مکانی نیز قابل خواندن است. شب جمعه به عنوان یکی از بهترین شب‌ها برای دعا و تقرب به خدا تلقی می‌شود.
سفارش حضرت علی به کمیل
با استناد به روایت سید بن طاووس علیه الرحمه در کتاب اقبال الاعمال، دعای کمیل بهترین زمان خواندن خود را در نیمه شعبان و شب‌های جمعه معرفی می‌کند. در ایران نیز، شیعیان مخلص این دعا را در این تاریخ‌ها در مساجد، حسینیه‌ها و تکایا به صورت جماعت می‌خوانند. با این حال، محدودیت زمانی و مکانی برای خواندن دعای کمیل در سایر اوقات و مکان‌ها وجود ندارد، و هر زمان که دل تشویق به تقرب به خدا داشت،
می‌توان آن راآمیرالمؤمنین اظهار داشتند: “شب نیمه شعبان آن شب خاصی است. به قسم او که جانم در دست قدرت اوست، هیچ بنده‌ای نیست مگر آنکه تمام اعمال نیکو و بدی او در این شب برایش تقسیم می‌شود تا آخرین لحظه عمر او. هر کس که در این شب عبادت نموده و دعای حضرت خضر را خواند، دعای او مستجاب خواهد شد.”
کمیل می‌گوید: “هنگامی که به منزل خود رفتم، وقت شب به خدمت آن حضرت رسیدم. ایشان فرمودند: ‘برای چه کاری آمده‌ای؟’ عرض کردم: ‘به طلب دعای خضر آمده‌ام.’آمیرالمؤمنین افزود: ‘ای کمیل، اگر این دعا را حفظ کردی، هر شب جمعه یا در هر ماه و یا یکبار در سال، حداقل یک مرتبه بخوان تا امور تو کفایت شود. خداوند بی‌تردید تو را یاری خواهد کرد، روزی به تو فراوان می‌شود و از مغفرت هم بهره‌مند خواهی شد. ای کمیل، در مدتی که با ما همراهی می‌کنی، نعمت و کرامت سرشار شده‌ای. ای کمیل، بنویس: ‘اللهم انی اسئلک برحمتک.’
متن دعا کمیل
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتى وَسِعَتْ کُلَّ شَىْءٍ وَ بِقُوَّتِکَ الَّتى قَهَرْتَ بِها کُلَّشَىْءٍ وَ خَضَعَ لَها کُلُّ شَىْءٍ وَ ذَلَّ
لَها کُلُّ شَىْءٍ وَ بِجَبَرُوتِکَ الَّتى غَلَبْتَ بِها کُلَّ شَىْءٍ وَ بِعِزَّتِکَ الَّتى لا یَقُومُ لَها شَىْءٌ وَ بِعَظَمَتِکَ الَّتى مَلاَتْ کُلَّ
شَىْءٍ وَ بِسُلْطانِکَ الَّذى عَلا کُلَّشَىْءٍ وَ بِوَجْهِکَ الْباقى بَعْدَ فَناءِ کُلِّشَىْءٍ وَ بِأَسْمائِکَ الَّتى مَلاَتْ اَرْکانَ کُلِّشَىْءٍ وَ
بِعِلْمِکَ الَّذى اَحاطَ بِکُلِّشَىْءٍ وَ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذى اَضاءَ لَهُ کُلُّشىْءٍ
یا نُورُ یا قُدُّوسُ یا اَوَّلَ الاْوَّلِینَ وَ یا اخِرَ الاْ خِرینَ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِکُ الْعِصَمَ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ
الَّتى تُنْزِلُ النِّقَمَ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُغَیِّرُ النِّعَمَ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ الدُّعاءَ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ
الذُّنُوبَ الَّتى تُنْزِلُ الْبَلاءَ
اَللّهُمَّ اغْفِرْلى کُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتُهُ وَ کُلَّ خَطَّیئَةٍ اَخْطَاْتُها اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِذِکْرِکَ وَ اَسْتَشْفِعُ بِکَ اِلى نَفْسِکَ وَ
اَسْئَلُکَ بِجُودِکَ اَنْ تُدْنِیَنى مِنْ قُرْبِکَ وَ اَنْ تُوزِعَنى شُکْرَکَ وَ اَنْ تُلْهِمَنى ذِکْرَکَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ سُؤ الَ خاضِعٍ
مُتَذَلِّلٍ خاشِعٍ اَنْ تُسامِحَنى وَ تَرْحَمَنى وَ تَجْعَلَنى بِقَِسْمِکَ راضِیاً قانِعاً وَ فى جَمیعِ الاْحْوالِ مُتَواضِعاً
اَللّهُمَّ وَ اَسْئَلُکَ سُؤالَ مَنِ اشْتَدَّتْ فاقَتُهُ وَ اَنْزَلَ بِکَ عِنْدَ الشَّد آئِدِ حاجَتَهُ وَ عَظُمَ فیما عِنْدَکَ رَغْبَتُهُ اَللّهُمَّ عَظُمَ
سُلْطانُکَ وَ عَلا مَکانُکَ وَ خَفِىَ مَکْرُکَ وَ ظَهَرَ اَمْرُکَ وَ غَلَبَ قَهْرُکَ وَ جَرَتْ قُدْرَتُکَ وَ لا یُمْکِنُ الْفِرارُ مِنْ حُکُومَتِکَ
اَللّهُمَّ لا اَجِدُ لِذُنُوبى غافِراً وَ لا لِقَبائِحى ساتِراً وَ لا لِشَىْءٍ مِنْ عَمَلِىَ الْقَبیحِ بِالْحَسَنِ مُبَدِّلاً غَیْرَکَ لا اِلهَ اِلّا اَنْتَ
سُبْحانَکَ وَ بِحَمْدِکَ ظَلَمْتُ نَفْسى وَ تَجَرَّأتُ بِجَهْلى وَ سَکَنْتُ اِلى قَدیمِ ذِکْرِکَ لى وَ مَنِّکَ عَلَىَّ اَللّهُمَّ مَوْلاىَ کَمْ
مِنْ قَبیحٍ سَتَرْتَهُ وَ کَمْ مِنْ فادِحٍ مِنَ الْبَلاءِ اَقَلْتَهُ وَ کَمْ مِنْ عِثارٍ وَقَیْتَهُ وَ کَمْ مِنْ مَکْرُوهٍ دَفَعْتَهُ وَ کَمْ مِنْ ثَناءٍ جَمیلٍ
لَسْتُ اَهْلاً لَهُ نَشَرْتَهُ
اَللّهُمَّ عَظُمَ بَلائى وَ اَفْرَطَ بى سُوءُ حالى وَ قَصُرَتْ بى اَعْمالى وَ قَعَدَتْ بى اَغْلالى وَ حَبَسَنى عَنْ نَفْعى بُعْدُ
اَمَلى وَ خَدَعَتْنِى الدُّنْیا بِغُرُورِها وَ نَفْسى بِجِنایَتِها وَ مِطالى یا سَیِّدى فَاَسْئَلُکَ بِعِزَّتِکَ اَنْ لا یَحْجُبَ عَنْکَ دُعائى
سُوءُ عَمَلى وَ فِعالى وَ لا تَفْضَحْنى بِخَفِىِّ مَا اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ مِنْ سِرّى وَلا تُعاجِلْنى بِالْعُقُوبَةِ عَلى ما عَمِلْتُهُ فى
خَلَواتى مِنْ سُوءِ فِعْلى وَ اِسائَتى وَ دَوامِ تَفْریطى وَ جَهالَتى وَ کَثْرَةِ شَهَواتى وَ غَفْلَتى وَ کُنِ
اللهُمَّ بِعِزَّتِکَ لى فى کُلِّ الاْحْوالِ رَؤُفاً وَ عَلَىَّ فى جَمیعِ الاُْمُورِ عَطُوفاً اِلهى وَرَبّى مَنْ لى غَیْرُکَ اَسْئَلُهُ کَشْفَ
ضُرّى وَالنَّظَرَ فى اَمْرى.
اِلهى وَ مَوْلاىَ اَجْرَیْتَ عَلَىَّ حُکْماً اِتَّبَعْتُ فیهِ هَوى نَفْسى وَ لَمْ اَحْتَرِسْ فیهِ مِنْ تَزْیینِ عَدُوّى فَغَرَّنى بِما اَهْوى وَ
اَسْعَدَهُ عَلى ذلِکَ الْقَضاءُ فَتَجاوَزْتُ بِما جَرى عَلَىَّ مِنْ ذلِکَ بَعْضَ حُدُودِکَ وَ خالَفْتُ بَعْضَ اَوامِرِکَ فَلَکَ الْحَمْدُ
عَلَىَّ فى جَمیعِ ذلِکَ
وَ لا حُجَّةَ لى فیما جَرى عَلَىَّ فیهِ قَضاؤُکَ وَ اَلْزَمَنى حُکْمُکَ وَ بَلاؤُکَ وَ قَدْ اَتَیْتُکَ یا اِلهى بَعْدَ تَقْصیرى وَ اِسْرافى
عَلى نَفْسى مُعْتَذِراً نادِماً مُنْکَسِراً مُسْتَقیلاً مُسْتَغْفِراً مُنیباً مُقِرّاً مُذْعِناً مُعْتَرِفاً لا اَجِدُ مَفَرّاً مِمّا کانَ مِنّى وَ لا
مَفْزَعاً اَتَوَجَّهُ اِلَیْهِ فى اَمْرى غَیْرَ قَبُولِکَ عُذْرى وَ اِدْخالِکَ اِیّاىَ فى سَعَةِ رَحْمَتِکَ اَللّهُمَّ فَاقْبَلْ عُذْرى وَا
رْحَمْ شِدَّةَ ضُرّى وَ فُکَّنى مِنْ شَدِّ وَ ثاقى
یا رَبِّ ارْحَمْ ضَعْفَ بَدَنى وَ رِقَّةَ جِلْدى وَ دِقَّةَ عَظْمى یا مَنْ بَدَءَ خَلْقى وَ ذِکْرى وَ تَرْبِیَتى وَ بِرّى وَ تَغْذِیَتى هَبْنى
لاِبْتِد آءِ کَرَمِکَ وَ سالِفِ بِرِّکَ بى یا اِلهى وَ سَیِّدى وَ رَبّى اَتُراکَ مُعَذِّبى بِنارِکَ بَعْدَ تَوْحیدِکَ وَ بَعْدَ مَا انْطَوى عَلَیْهِ
قَلْبى مِنْ مَعْرِفَتِکَ وَ لَهِجَ بِهِ لِسانى مِنْ ذِکْرِکَ وَاعْتَقَدَهُ ضَمیرى مِنْ حُبِّکَ وَ بَعْدَ صِدْقِ اعْتِرافى وَ دُعائى خاضِعاً
لِرُبُوبِیَّتِکَ
هَیْهاتَ اَنْتَ اَکْرَمُ مِنْ اَنْ تُضَیِّعَ مَنْ رَبَّیْتَهُ اَوْ تُبْعِدَ مَنْ اَدْنَیْتَهُ اَوْ تُشَرِّدَ مَنْ اوَیْتَهُ اَوْ تُسَلِّمَ اِلَى الْبَلاءِ مَنْ کَفَیْتَهُ وَ
رَحِمْتَهُ وَ لَیْتَ شِعْرى یا سَیِّدى وَ اِلهى وَ مَوْلاىَ اَتُسَلِّطُ النّارَ عَلى وُجُوهٍ خَرَّتْ لِعَظَمَتِکَ ساجِدَةً وَ عَلى اَلْسُنٍ
نَطَقَتْ بِتَوْحیدِکَ صادِقَةً وَ بِشُکْرِکَ مادِحَةً وَ عَلى قُلُوبٍ اعْتَرَفَتْ بِاِلهِیَّتِکَ مُحَقِّقَةً
وَ عَلى ضَمائِرَ حَوَتْ مِنَ الْعِلْمِ بِکَ حَتّى صارَتْ خاشِعَةً وَ عَلى جَوارِحَ سَعَتْ اِلى اَوْطانِ تَعَبُّدِکَ طائِعَةً وَ اَشارَتْ
بِاسْتِغْفارِکَ مُذْعِنَةً ما هکَذَا الظَّنُّ بِکَ وَ لا اُخْبِرْنا بِفَضْلِکَ عَنْکَ یا کَریمُ یا رَبِّ وَ اَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفى عَنْ قَلیلٍ مِنْ بَلاءِ
الدُّنْیا وَ عُقُوباتِها وَ ما یَجْرى فیها مِنَ الْمَکارِهِ عَلى اَهْلِها عَلى اَنَّ ذلِکَ بَلاءٌ وَ مَکْرُوهٌ قَلیلٌ مَکْثُهُ یَسیرٌ بَقائُهُ قَصیرٌ
مُدَّتُهُ،
فَکَیْفَ احْتِمالى لِبَلاءِ الاْخِرَةِ وَ جَلیلِ وُقُوعِ الْمَکارِهِ فیها وَهُوَ بَلاءٌ تَطُولُ مُدَّتُهُ وَ یَدُومُ مَقامُهُ وَ لا یُخَفَّفُ عَنْ اَهْلِهِ
لاِنَّهُ لا یَکُونُ اِلّا عَنْ غَضَبِکَ وَاْنتِقامِکَ وَ سَخَطِکَ وَ هذا ما لا تَقُومُ لَهُ السَّمواتُ وَالاَْرْضُ یا سَیِّدِى فَکَیْفَ لى وَ اَنَا
عَبْدُکَ الضَّعیفُ الذَّلیلُ الْحَقیرُ الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ یا اِلهى وَ رَبّى وَ سَیِّدِى وَ مَوْلاىَ لاِىِّ الاُْمُورِ اِلَیْکَ اَشْکُو
وَ لِما مِنْها اَضِجُّ وَ اَبْکى لاِلیمِ الْعَذابِ وَ شِدَّتِهِ اَمْ لِطُولِ الْبَلاءِ وَ مُدَّتِهِ فَلَئِنْ صَیَّرْتَنى لِلْعُقُوباتِ مَعَ اَعْد آئِکَ وَ جَمَعْتَ
بَیْنى وَ بَیْنَ اَهْلِ بَلائِکَ وَ فَرَّقْتَ بَیْنى وَ بَیْنَ اَحِبّائِکَ وَ اَوْلیائِکَ فَهَبْنى یا اِلهى وَ سَیِّدِى وَ مَوْلاىَ وَ رَبّى صَبَرْتُ عَلى
عَذابِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَلى فِراقِکَ وَ هَبْنى صَبَرْتُ عَلى حَرِّ نارِکَ فَکَیْفَ اَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ اِلى کَرامَتِکَ اَمْ کَیْفَ اَسْکُنُ
فِى النّارِ وَ رَجائى عَفْوُکَ،
فَبِعِزَّتِکَ یا سَیِّدى وَ مَوْلاىَ اُقْسِمُ صادِقاً لَئِنْ تَرَکْتَنى ناطِقاً لاَضِجَّنَّ اِلَیْکَ بَیْنَ اَهْلِها ضَجیجَ الاْ مِلینَ وَ لاَصْرُخَنَّ
اِلَیْکَ صُراخَ الْمَسْتَصْرِخینَ وَ لاََبْکِیَنَّ عَلَیْکَ بُکاءَ الْفاقِدینَ وَ لاَُنادِیَنَّکَ اَیْنَ کُنْتَ یا وَلِىَّ الْمُؤْمِنینَ یا غایَةَ امالِ
الْعارِفینَ یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَ یا حَبیبَ قُلُوبِ الصّادِقینَ وَ یا اِلهَ الْعالَمینَ
اَفَتُراکَ سُبْحانَکَ یا اِلهى وَ بِحَمْدِکَ تَسْمَعُ فیها صَوْتَ عَبْدٍ مُسْلِمٍ سُجِنَ فیها بِمُخالَفَتِهِ وَ ذاقَ طَعْمَ عَذابِها
بِمَعْصِیَتِهِ وَ حُبِسَ بَیْنَ اَطْباقِها بِجُرْمِهِ وَ جَریرَتِهِ وَ هُوَ یَضِجُّ اِلَیْکَ ضَجیجَ مُؤَمِّلٍ لِرَحْمَتِکَ وَ یُنادیکَ بِلِسانِ اَهْلِ
تَوْحیدِکَ وَ یَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ بِرُبُوبِیَّتِکَ یا مَوْلاىَ فَکَیْفَ یَبْقى فِى الْعَذابِ وَ هُوَ یَرْجُوا ما سَلَفَ مِنْ حِلْمِکَ اَمْ کَیْفَ تُؤْلِمُهُ النّارُ وَ هُوَ یَأمُلُ فَضْلَکَ وَ رَحْمَتَکَ
اَمْ کَیْفَ یُحْرِقُهُ لَهیبُها وَ اَنْتَ تَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ تَرى مَکانَهُ اَمْ کَیْفَ یَشْتَمِلُ عَلَیْهِ زَفیرُها وَ اَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفَهُ اَمْ کَیْفَ
یَتَقَلْقَلُ بَیْنَ اَطْباقِها وَ اَنْتَ تَعْلَمُ صِدْقَهُ اَمْ کَیْفَ تَزْجُرُهُ زَبانِیَتُها وَ هُوَ یُنادیکَ یا رَبَّهُ اَمْ کَیْفَ یَرْجُو فَضْلَکَ فى عِتْقِهِ
مِنْها فَتَتْرُکُهُ فیها هَیْهاتَ ما ذلِکَ الظَّنُ بِکَ وَ لاَالْمَعْرُوفُ مِنْ فَضْلِکَ وَ لا مُشْبِهٌ لِما عامَلْتَ بِهِ الْمُوَحِّدینَ مِنْ بِرِّکَ وَ
اِحْسانِکَ
فَبِالْیَقینِ اَقْطَعُ لَوْ لا ما حَکَمْتَ بِهِ مِنْ تَعْذیبِ جاحِدیکَ وَ قَضَیْتَ بِهِ مِنْ اِخْلادِ مُعانِدیکَ لَجَعَلْتَ النّارَ کُلَّها بَرْداً وَ
سَلاماً وَ ما کانَ لاِحَدٍ فیها مَقَرّاً وَ لا مُقاماً لکِنَّکَ تَقَدَّسَتْ اَسْماؤُکَ اَقْسَمْتَ اَنْ تَمْلاَها مِنَ الْکافِرینَ مِنَ الْجِنَّةِ
وَالنّاسِ اَجْمَعینَ وَ اَنْ تُخَلِّدَ فیهَا الْمُعانِدینَ وَ اَنْتَ جَلَّ ثَناؤُکَ قُلْتَ مُبْتدِئاً وَ تَطَوَّلْتَ بِالاِْنْعامِ مُتَکَرِّماً:
اَفَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ اِلهى وَ سَیِّدى فَاَسْئَلُکَ بِالْقُدْرَةِ الَّتى قَدَّرْتَها وَ بِالْقَضِیَّةِ الَّتى حَتَمْتَها
وَ حَکَمْتَها وَ غَلَبْتَ مَنْ عَلَیْهِ اَجْرَیْتَها اَنْ تَهَبَ لى فى هذِهِ اللَّیْلَةِ وَ فى هذِهِ السّاعَةِ کُلَّ جُرْمٍ اَجْرَمْتُهُ وَ کُلَّ ذَنْبٍ
اَذْنَبْتُهُ وَ کُلَّ قَبِیحٍ اَسْرَرْتُهُ وَ کُلَّ جَهْلٍ عَمِلْتُهُ کَتَمْتُهُ اَوْ اَعْلَنْتُهُ اَخْفَیْتُهُ اَوْ اَظْهَرْتُهُ وَ کُلَّ سَیِّئَةٍ اَمَرْتَ بِاِثْباتِهَا الْکِرامَ
الْکاتِبینَ
الَّذینَ وَکَّلْتَهُمْ بِحِفْظِ ما یَکُونُ مِنّى وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَىَّ مَعَ جَوارِحى وَ کُنْتَ اَنْتَ الرَّقیبَ عَلَىَّ مِنْ وَرائِهِمْ
وَالشّاهِدَ لِما خَفِىَ عَنْهُمْ وَ بِرَحْمَتِکَ اَخْفَیْتَهُ وَ بِفَضْلِکَ سَتَرْتَهُ وَ اَنْ تُوَفِّرَ حَظّى مِنْ کُلِّ خَیْرٍ اَنْزَلْتَهُ اَوْ اِحْسانٍ
فَضَّلْتَهُ اَوْ بِرٍّ نَشَرْتَهُ اَوْ رِزْقٍ بَسَطْتَهُ اَوْ ذَنْبٍ تَغْفِرُهُ اَوْ خَطَاءٍ تَسْتُرُهُ یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ
یا اِلهى وَ سَیِّدى وَ مَوْلاىَ وَ مالِکَ رِقّى یا مَنْ بِیَدِهِ ناصِیَتى یا عَلیماً بِضُرّى وَ مَسْکَنَتى یا خَبیراً بِفَقْرى وَ فاقَتى یا
رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ اَسْئَلُکَ بِحَقِّکَ وَ قُدْسِکَ وَ اَعْظَمِ صِفاتِکَ وَ اَسْمائِکَ اَنْ تَجْعَلَ اَوْقاتى مِنَ اللَّیْلِ وَالنَّهارِ بِذِکْرِکَ
مَعْمُورَةً وَ بِخِدْمَتِکَ مَوْصُولَةً
وَ اَعْمالى عِنْدَکَ مَقْبُولَةً حَتّى تَکُونَ اَعْمالى وَ اَوْرادى کُلُّها وِرْداً واحِداً وَ حالى فى خِدْمَتِکَ سَرْمَداً یا سَیِّدى یا
مَنْ عَلَیْهِ مُعَوَّلى یا مَنْ اِلَیْهِ شَکَوْتُ اَحْوالى یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ قَوِّ عَلى خِدْمَتِکَ جَوارِحى وَاشْدُدْ عَلَى الْعَزیمَةِ
جَوانِحى وَ هَبْ لِىَ الْجِدَّ فى خَشْیَتِکَ وَالدَّوامَ فِى الاِْتِّصالِ بِخِدْمَتِکَ حَتّى اَسْرَحَ اِلَیْکَ فى مَیادینِ السّابِقینَ
وَ اُسْرِعَ اِلَیْکَ فِى الْبارِزینَ وَ اَشْتاقَ اِلى قُرْبِکَ فِى الْمُشْتاقینَ وَ اَدْنُوَ مِنْکَ دُنُوَّ الْمُخْلِصینَ وَ اَخافَکَ مَخافَةَ
الْمُوقِنینَ وَ اَجْتَمِعَ فى جِوارِکَ مَعَ الْمُؤْمِنینَ اَللّهُمَّ وَ مَنْ اَرادَنى بِسُوءٍ فَاَرِدْهُ وَ مَنْ کادَنى فَکِدْهُ وَاجْعَلْنى مِنْ
اَحْسَنِ عَبیدِکَ نَصیباً عِنْدَکَ وَ اَقْرَبِهِمْ مَنْزِلَةً مِنْکَ وَ اَخَصِّهِمْ زُلْفَةً لَدَیْکَ فَاِنَّهُ لا یُنالُ ذلِکَ اِلّا بِفَضْلِکَ وَ جُدْلى
بِجُودِکَ وَاعْطِفْ عَلَىَّ بِمَجْدِکَ
وَاحْفَظْنى بِرَحْمَتِکَ وَاجْعَلْ لِسانى بِذِکْرِکَ لَهِجاً وَ قَلْبى بِحُبِّکَ مُتَیَّماً وَ مُنَّ عَلَىَّ بِحُسْنِ اِجابَتِکَ وَ اَقِلْنى عَثْرَتى
وَاغْفِرْ زَلَّتى فَاِنَّکَ قَضَیْتَ عَلى عِبادِکَ بِعِبادَتِکَ وَ اَمَرْتَهُمْ بِدُعائِکَ وَ ضَمِنْتَ لَهُمُ الاِْجابَةَ فَاِلَیْکَ یا رَبِّ نَصَبْتُ وَجْهى
وَ اِلَیْکَ یا رَبِّ مَدَدْتُ یَدى فَبِعِزَّتِکَ اسْتَجِبْ لى دُعائى وَ بَلِّغْنى مُناىَ وَ لا تَقْطَعْ مِنْ فَضْلِکَ رَجائى وَاکْفِنى شَرَّ
الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنْ اَعْد آئى،
یا سَریعَ الرِّضا اِغْفِرْ لِمَنْ لا یَمْلِکُ اِلّا الدُّعاءَ فَاِنَّکَ فَعّالٌ لِما تَشاءُ یا مَنِ اسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکْرُهُ شِفاءٌ وَ طاعَتُهُ غِنىً
اِرْحَمْ مَنْ رَأسُ مالِهِ الرَّجاءُ وَ سِلاحُهُ الْبُکاءُ یا سابِغَ النِّعَمِ یا دافِعَ النِّقَمِ یا نُورَ الْمُسْتَوْحِشینَ فِى الظُّلَمِ یا عالِماً لا
یُعَلَّمُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَ صَلَّى اللهُ عَلى رَسُولِهِ وَالاْئِمَّةِ الْمَیامینَ مِنْ الِهِ وَ سَلَّمَ
تَسْلیماً کَثیراً
نتیجه‌گیری:
دعای کمیل به عنوان یکی از دعاهای مهم اسلامی، با آموزه‌های اخلاقی و روان‌شناختی، تأثیرات گسترده‌ای در زندگی مسلمانان دارد. این دعا با ایجاد ارتباط عمیق با الهیات و تأثیرات مثبت بر جوانب مختلف زندگی، به بهبود کیفیت وجودی افراد و جامعه کمک می‌کند.
