اعمال ماه محرم بسیار سفارش شده است و کسی که این اعمال را انجام بدهد و پی به فضیلت ماه محرم ببرد سعادتمند خواهد شد فهمیدن و درک امام حسین زمینه ساز آرامش قلب و جان خواهد شد هر گاه از دنیا به ستوه آمدید به سمت حسین پناه بیارید که اوست مهربانی که هرگز شما را سرزنش نخواهد کرد حتی اگر بدترین اعمال را به دوش داشته باشید. تسکین را با فضیلت ماه محرم دنبال کنید.
اعمال ماه محرم
این ماه، ماه حزن و اندوه اهل بیت علیهم السّلام و شیعیان ایشان است. حضرت رضا علیه السّلام فرمودند: “چون ماه محرّم فرا مى رسید، کسى پدرم را خندان نمى دید، و پیوسته تا روز دهم اندوه و حزن بر او غالب بود، چون روز عاشورا می‌شد روز مصیبت و حزن و گریه، ایشان بود، و مى فرمودند: امروز روزى است که حسین علیه السّلام شهید شد.”
سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» از اعمال ماه محرم ، چند نماز ذکر فرموده:
1. صدر رکعت که در هر رکعت سوره های «حمد» و سوره «توحید» خوانده مى شود.
2. دو رکعت که در رکعت اول سوره های «حمد» و «انعام»، و در رکعت دوم سوره های «حمد» و «یس» خوانده مى شود.
3. دو رکعت که در هر رکعت سوره «حمد» و یازده سوره «توحید» خوانده مى شود.
از رسول خدا صلى الله علیه و آله روایت شده: هرکه این دو رکعت نماز را در این شب بجا آورد، و فردایش را که اول سال است روزه بدارد، مانند کسى است که همه طول سال را همواره کار خیر کرده، و در آن سال محفوظ باشد، و اگر بمیرد به بهشت مى رود.
سیّد ابن طاووس برای هلال این ماه دعای مبسوطى ذکر کرده است.
بدانکه روز اول محرم، اول سال قمرى است، و در آن دو عمل وارد شده:
1. روزه گرفتن، در روایت ریّان بن شبیب از حضرت رضا علیه السّلام روایت شده: هرکه در این روز روزه بدارد، و خدا را بخواند خدا دعای او را مستجاب کند، چنانکه دعای زکرّیا را اجابت فرمود.
2. از حضرت رضا علیه السّلام روایت شده: رسول خدا صلى الله علیه و آله روز اول محرّم دو رکعت نماز بجا آورد، و چون فارغ مى شد، دستها را به آسمان برمى داشت و این دعا را سه مرتبه مى خواند:
اللهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدِیمُ وَ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْقُوَّةَ عَلَى هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بِمَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ یَا ذَخِیرَةَ مَنْ لا ذَخِیرَةَ لَهُ یَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یَا غِیَاثَ مَنْ لا غِیَاثَ لَهُ یَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یَا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یَا حَسَنَ الْبَلاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَى یَا مُنْعِمُ یَا مُجْمِلُ یَا مُفْضِلُ یَا مُحْسِنُ،
أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ سَوَادُ اللَّیْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ دَوِیُّ الْمَاءِ وَ حَفِیفُ الشَّجَرِ یَا اللهُ لا شَرِیکَ لَکَ اللهُمَّ اجْعَلْنَا خَیْرا مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لا یَعْلَمُونَ وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِمَا یَقُولُونَ حَسْبِیَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا یَذَّکَّرُ اِلّا أُولُوا الْأَلْبَابِ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
روزه‌داری در ماه محرم
شیخ طوسی اظهار داشته است از اعمال ماه محرم ، که روزه گرفتن در دهه اول محرم مستحب است، اما در روز عاشورا تا بعد از عصر باید از خوراکی و آشامیدنی خودداری کرد، سپس کمی تربت بخورد. سید روایت کرده که روزه در تمام این ماه فضیلت دارد و روزه این روز از هر گناهی حفظ می‌کند.
در روز سوم که حضرت یوسف علیه السلام از زندان آزاد شد، هرکه این روز را روزه بگیرد، خدا کارهای مشکل را برایش آسان می‌کند و اندوه را از او برطرف می‌سازد. در روایت نبوی آمده که دعای او مستجاب خواهد شد. روز نهم روز تاسوعا است. از امام صادق علیه السلام روایت شده که تاسوعا روزی است که امام حسین علیه السلام و اصحابش در کربلا محاصره شدند و سپاه شام برای جنگ با آن حضرت آماده شدند. امام حسین علیه السلام و اصحابش را ضعیف به حساب آوردند و یقین کردند که یاری‌کننده‌ای نخواهد آمد. سپس فرمود: پدرم فدای آن ضعیف و غریب.
اعمال شب عاشورا
شب دهم: شب عاشوراست، سیّد سیّد در کتاب «اقبال» براى این شب دعاها و نمازهاى بسیار با فضیلتهاى فراوان روایت کرده، از جمله صدر رکعت نماز که در هر رکعت پس از سوره حمد سه مرتبه سوره توحید خوانده، و بعد از پایان صد رکعت هفتادمرتبه بگوید:
سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ لا إِلَهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
در روایت دیگر پس از العلى العظیم به استغفار هم پرداخته شده است. همچنین آمده است که در آخر شب، چهار رکعت نماز بخوانید. در هر رکعت پس از سوره حمد، آیة الکرسى و سوره هاى توحید و فلق، و ناس را ده مرتبه بخوانید. سپس پس از سلام، صد مرتبه سوره تحید را قرائت کنید. سپس چهار رکعت نماز دیگر بخوانید، و در هر رکعت سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره توحید را قرائت کنید. این نماز، برابر است با نماز امیرالمؤمنین علیه السّلام که فضیلت بسیار دارد. پس از نماز، بسیار ذکر خدا کنید و صلوات بسیار بر رسول خدا صلى الله علیه و آله فرستید.
هر چه می‌توانید بر دشمنان ایشان لعنت کنید. در فضیلت احیای این شب روایت شده است که بسیاری از فرشتگان در این شب عبادت می‌کنند و هر عبادت در این شب، برابر هفتاد سال عبادت است. اگر کسی را به این کار توفیق دهید که در چنین شبی در کربلا باشد و امام حسین علیه السلام را زیارت کرده و نزد او بیتوته شود، خدا او را آغشته به خون امام حسین علیه السلام محشور فرماید.
اعمال روز عاشورا
فضیلت ماه محرم یک فرصت برای یافتن خود است.ثواب خواندن زیارت عاشورا امام حسین بسیار سفارش شده است.
روز دهم: روز شهادت سیّد الشهدا علیه السّلام، و روز مصیب و حزن ائمه طاهرین علیهم السّلام و شیعیان ایشان است،
پس برخیز به رسول خدا و على مرتضى و فاطمه زهرا و امام مجتبى و سایر امامان از ذریّه سیّد الشهداء علیهم السّلام سلام کن، و ایشان را بر این مصائب جانکاه با دل سوخته و چشم گریان تعزیت بگو، و این زیارت را بخوان:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَى کَلِیمِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَى رُوحِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَلِیِّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ الشَّهِیدِ سِبْطِ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ وَ ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خِیَرَةَ اللهِ وَ ابْنَ خِیَرَتِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوِتْرُ الْمَوْتُورُ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْإِمَامُ الْهَادِی الزَّکِیُّ
وَ عَلَى أَرْوَاحٍ حَلَّتْ بِفِنَائِکَ وَ أَقَامَتْ فِی جِوَارِکَ وَ وَفَدَتْ مَعَ زُوَّارِکَ السَّلامُ عَلَیْکَ مِنِّی مَا بَقِیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ فَلَقَدْ عَظُمَتْ بِکَ الرَّزِیَّةُ وَ جَلَّ الْمُصَابُ فِی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ فِی أَهْلِ السَّمَاوَاتِ أَجْمَعِینَ وَ فِی سُکَّانِ الْأَرَضِینَ فَإِنَّا للهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ وَ صَلَوَاتُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ وَ تَحِیَّاتُهُ عَلَیْکَ وَ عَلَى آبَائِکَ الطَّاهِرِینَ الطَّیِّبِینَ الْمُنْتَجَبِینَ وَ عَلَى ذَرَارِیِّهِمُ الْهُدَاةِ الْمَهْدِیِّینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ وَ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى رُوحِکَ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ عَلَى تُرْبَتِکَ وَ عَلَى تُرْبَتِهِمْ اللهُمَّ لَقِّهِمْ رَحْمَةً وَ رِضْوَانا وَ رَوْحا وَ رَیْحَانا السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ یَا ابْنَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ،
وَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ وَ یَا ابْنَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا شَهِیدُ یَا ابْنَ الشَّهِیدِ یَا أَخَ الشَّهِیدِ یَا أَبَا الشُّهَدَاءِ اللهُمَّ بَلِّغْهُ عَنِّی فِی هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِی هَذَا الْیَوْمِ وَ فِی هَذَا الْوَقْتِ وَ فِی کُلِّ وَقْتٍ تَحِیَّةً کَثِیرَةً وَ سَلاما سَلامُ اللهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْعَالَمِینَ وَ عَلَى الْمُسْتَشْهَدِینَ مَعَکَ سَلاما مُتَّصِلا مَا اتَّصَلَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ السَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الشَّهِیدِ السَّلامُ عَلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ الشَّهِیدِ السَّلامُ عَلَى الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الشَّهِیدِ السَّلامُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ السَّلامُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَى الشُّهَدَاءِ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرٍ وَ عَقِیلٍ السَّلامُ عَلَى کُلِّ مُسْتَشْهَدٍ مَعَهُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَلِّغْهُمْ عَنِّی تَحِیَّةً کَثِیرَةً وَ سَلاما السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللهِ أَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکَ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا فَاطِمَةُ أَحْسَنَ اللهُ لَکِ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکِ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی وَلَدِکَ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ أَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزَاءَ فِی أَخِیکَ الْحُسَیْنِ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ أَنَا ضَیْفُ اللهِ وَ ضَیْفُکَ وَ جَارُ اللهِ وَ جَارُکَ وَ لِکُلِّ ضَیْفٍ وَ جَارٍ قِرًى وَ قِرَایَ فِی هَذَا الْوَقْتِ أَنْ تَسْأَلَ اللهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى أَنْ یَرْزُقَنِی فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ إِنَّهُ سَمِیعُ الدُّعَاءِ قَرِیبٌ مُجِیبٌ.
فضیلت ماه محرم
ماه محرم، ماهی است پر از احساسات ارتباط ناپذیر با درد و رنج، و همچنین شور و شوق برای عدل و انصاف. این ماه، ماهی است که قلب‌های مؤمنان را به سوی یاد و خاطره شهدا و مظلومان جهان اسلام معطوف می‌سازد. فضیلت ماه محرم به دلیل گرامیداشت و حمایت از امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفایش است که در راه حق و عدالت به شهادت رسیدند. این ماه فرصتی است برای تأمل در ارزش‌های ایمانی، صبر، و تضحیت که امام حسین (علیه السلام) و یارانش در مقابل ستم و ظلم، به نمایش گذاشتند.
ماه محرم فرصتی برای خودنمایی از عشق به عدل و حق است، و به یادآوری ماجرای بزرگِ کربلا که از ابتدا تا انتها نشانه‌ای از مبارزه با ستم، فداکاری بی‌شمار و ایثار بی‌قایل برای حفظ اصول اسلامی و انسانیت بود. این ماه تنها یک سال در تقویم اسلامی تکرار می‌شود، و به ما یادآوری می‌کند که به مقوله‌هایی چون عدالت، صبر، و تضحیت اهمیت بدهیم و در راه حق و حقیقت پایداری نشان دهیم. ماه محرم، فرصتی است برای پرورش اعتقاداتی که اگر در کارها و رفتارهای ما جا بیاندازند، می‌توانند جهان را به سوی عدل و انصاف هدایت کنند.
مطالب مرتبط
