اعمال ربیع الاول، این ماه با هجرت پیامبر اکرم به مدینه شروع می‌شود برای این ماه اعمال و دعاهای زیادی نقل شده است که در این بخش از تسکین به بررسی ان خواهیم پرداخت و تمام اعمال و دعاهای مهم این ماه را به شکل کامل برای ما مهیا شده است.
اعمال ربیع الاول
شب اول: در شب اول سال سیزدهم بعثت، هجرت پیامبر اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله) از مکه به مدینه آغاز شد. در این شب، ایشان در غار ثور پنهان شدند و امام علی (علیه‌السلام) برای حفاظت از جان پیامبر، در بستر او خوابید و با این اقدام، شجاعت و برادری خود را به جهانیان نشان داد. به همین مناسبت، آیه “و من الناس من يشرى نفسه ابتغاء مرضاة الله” در شأن او نازل شد.
اعمال ربیع الاول روز اول: علما توصیه کرده‌اند که به شکرانه سلامتی پیامبر و امام علی (علیهما‌السلام)، در این روز روزه بگیرند و زیارت این دو بزرگوار انجام شود. سید بن طاووس در کتاب «اقبال» دعایی برای این روز نقل کرده است. همچنین به روایت شیخ کفعمی، وفات امام حسن عسکری (علیه‌السلام) در این روز رخ داده، هرچند قول مشهور وفات آن حضرت را در روز هشتم ذکر کرده است. ممکن است آغاز بیماری ایشان در این روز بوده باشد.
اعمال شب هشتم ربیع الاول
اعمال ربیع الاول روز هشتم: در سال 260 هجری، شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) رخ داد و امام زمان (علیه‌السلام) به منصب امامت نائل شدند. زیارت این دو امام در این روز بسیار مستحب است.
اعمال ربیع الاول روز نهم: این روز عید بزرگی به نام “عید بقر” است که شرح مفصلی دارد. در روایات آمده است که هر کسی در این روز صدقه دهد، گناهانش آمرزیده می‌شود. همچنین، اطعام مؤمنان، خوشنود کردن آن‌ها، گشادگی در نفقه بر خانواده، پوشیدن لباس نو و شکر و عبادت خداوند در این روز مستحب است. این روز، روزی است که غم‌ها برطرف می‌شود و به دلیل آغاز امامت امام زمان (علیه‌السلام) از اهمیت و شرافت بیشتری برخوردار است.
اعمال ربیع الاول روز دوازدهم: طبق روایت کلینی و مسعودی، ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در این روز بوده است. انجام دو رکعت نماز مستحب در این روز توصیه شده است. در رکعت اول، بعد از سوره حمد، سه بار سوره کافرون و در رکعت دوم، سه بار سوره توحید خوانده می‌شود. همچنین در این روز، پیامبر اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله) وارد مدینه شدند و شیخ مفید روایت کرده که در سال 132 هجری، حکومت بنی‌مروان در این روز به پایان رسید.
اعمال ربیع الاولروز چهاردهم: در سال 64 هجری، یزید بن معاویه در این روز به هلاکت رسید و به جهنم واصل شد. طبق روایت کتاب “اخبار الدول”، او در منطقه حوران بر اثر بیماری ذات الجنب جان سپرد. جنازه‌اش به دمشق منتقل شد و در باب صغیر دفن گردید. قبر او اکنون محل انباشت زباله است. یزید در زمان مرگ 37 سال داشت و سه سال و نه ماه حکومت کرد.
اعمال ربیع الاول شب هفدهم: این شب، شب ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است و شب بسیار مبارکی محسوب می‌شود. سید بن طاووس روایت کرده که در این شب، یک سال پیش از هجرت، معراج پیامبر رخ داده است.
اعمال شب 17 ربیع الاول میلاد پیامبر اکرم
اعمال ربیع الاول روز هفدهم: طبق نظر مشهور علمای امامیه، این روز مصادف با ولادت با سعادت پیامبر اکرم، حضرت محمد بن عبدالله (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است. ولادت ایشان در مکه مکرمه، در خانه خودشان، در روز جمعه و هنگام طلوع فجر، در سال “عام الفیل” و در دوران حکومت انوشیروان رخ داد.
[حاج شیخ عباس (ره) در متن کتاب از انوشیروان به عنوان “انوشیروان عادل” یاد کرده است، اما با بررسی منابع تاریخی، از جمله شاهنامه فردوسی، مشخص می‌شود که انوشیروان آتش‌پرست بوده و به عنوان یکی از متکبران و ستمگران شناخته می‌شود. او در سه روز، صد هزار نفر از مخالفان خود را به شکل فجیعی کشت. از این رو، از آوردن صفت “عادل” خودداری کردم و توجیهات برخی علما را نیز در این زمینه نمی‌پذیرم. – انصاریان].
همچنین، در همین روز شریف، در سال 83 هجری، ولادت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز رخ داده که باعث افزایش فضل و شرافت این روز شده است. این روز، روز بسیار باعظمتی است و اعمالی برای آن وارد شده است:
اعمال شب تولد پیامبر اسلام
- غسل کردن
- روزه گرفتن: روزه این روز دارای فضیلت بسیار است و روایت شده است که هرکس این روز را روزه بگیرد، خداوند ثواب یک سال روزه‌داری را برای او می‌نویسد. این روز یکی از چهار روزی است که روزه‌داری در آن به فضیلت خاصی ممتاز است.
- زیارت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله): چه از نزدیک و چه از دور.
- زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام): با همان زیارتی که امام صادق (علیه‌السلام) به محمد بن مسلم تعلیم دادند و در باب زیارات ذکر شده است.
- نماز مخصوص: هنگام طلوع آفتاب، دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت پس از سوره حمد، ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره توحید قرائت کند. بعد از سلام، در مصلا بنشیند و این دعا را بخواند: “اللهم انت حى لا تموت…” این دعا مفصل است و چون سند آن به معصوم نمی‌رسد، خلاصه‌ای از آن را بیان کردیم. هرکس خواهان متن کامل دعا است، می‌تواند به کتاب “زاد المعاد” مراجعه کند.
- بزرگداشت این روز: مسلمانان باید این روز را بزرگ بشمارند، صدقه و خیرات دهند، مؤمنان را شاد کنند و به زیارت مشاهد مشرفه بروند. سید بن طاووس در کتاب “اقبال” تأکید کرده که این روز باید به شکلی شایسته بزرگ داشته شود. وی با اشاره به بزرگداشت ولادت حضرت عیسی (علیه‌السلام) توسط مسیحیان، تعجب کرده است که چرا مسلمانان روز ولادت پیامبر خود را که بزرگترین همه انبیا است، کمتر از مسیحیان بزرگ می‌دارند.
اعمال کامل و مناسبت های مذهبی ماه ربیع الاول
ماه ربیع‌الاول یکی از ماه‌های پرخیر و برکت در تقویم اسلامی است و شامل مناسبت‌های مهم و اعمال مذهبی متعددی است. در این ماه، ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله)، آغاز امامت امام زمان (علیه‌السلام)، و دیگر مناسبت‌های مهم رخ داده است. در زیر به برخی از اعمال و مناسبت‌های این ماه اشاره می‌شود:
1. روز اول ربیع‌الاول:
- هجرت پیامبر اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله): در این روز، پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) به مدینه هجرت کردند.
- پنهان شدن پیامبر در غار ثور: این روز، یادآور پنهان شدن پیامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در غار ثور است. در این شب، امام علی (علیه‌السلام) در بستر پیامبر خوابیدند تا جان پیامبر را از خطر نجات دهند.
- روزه‌داری: علما توصیه کرده‌اند که به شکرانه سلامتی پیامبر و امام علی (علیهما‌السلام)، روزه گرفتن در این روز مستحب است.
2. روز هشتم ربیع‌الاول:
- شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام): در این روز در سال 260 هجری، امام حسن عسکری (علیه‌السلام) به شهادت رسیدند.
- آغاز امامت امام زمان (علیه‌السلام): پس از شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام)، امامت امام زمان (علیه‌السلام) آغاز شد.
3. روز نهم ربیع‌الاول:
- عید بزرگ (عید الزهرا یا عید بقر): این روز به عنوان روز رفع غم‌ها و شادی بزرگ شناخته می‌شود. در این روز، مستحب است که به مؤمنان اطعام دهید، به آن‌ها لباس نو هدیه دهید، و در میان خانواده خود گشادگی و شادی ایجاد کنید.
4. روز دوازدهم ربیع‌الاول:
- ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) به روایت اهل سنت: طبق برخی روایات، این روز مصادف با ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است. اعمال ربیع الاول در این روز، نماز مستحبی خوانده شود.
- ورود پیامبر به مدینه: در این روز، پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) وارد مدینه شدند.
5. روز چهاردهم ربیع‌الاول:
- مرگ یزید بن معاویه: در این روز، یزید بن معاویه، قاتل امام حسین (علیه‌السلام) و مسئول فاجعه کربلا، به هلاکت رسید.
6. شب هفدهم و روز هفدهم ربیع‌الاول:
- ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله): طبق روایت مشهور شیعه، ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در این روز اتفاق افتاده است.
- ولادت امام جعفر صادق (علیه‌السلام): در این روز، امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز به دنیا آمده‌اند.
- اعمال مستحب در این روز:
- غسل کردن
- روزه گرفتن: روزه این روز دارای فضیلت بسیاری است و معادل با روزه یک سال به شمار می‌آید.
- زیارت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) از نزدیک یا دور.
- زیارت امام علی (علیه‌السلام) با زیارت مخصوص.
- نماز مخصوص: دو رکعت نماز که در هر رکعت پس از حمد، ده بار سوره “قدر” و ده بار سوره “توحید” خوانده شود.
- بزرگداشت این روز: مسلمانان باید این روز را بزرگ بشمارند، صدقه و خیرات دهند، و به زیارت مشاهد مشرفه بروند.
7. روز بیست و هشتم ربیع‌الاول:
- وفات حضرت عبدالمطلب (علیه‌السلام): در این روز، جد پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله)، حضرت عبدالمطلب (علیه‌السلام) وفات یافتند.
این ماه به دلیل مناسبت‌های مهمی که در آن قرار دارد، ماهی بسیار پرخیر و برکت است و اعمال ویژه‌ای در آن انجام می‌شود.
دعای ماه ربیع الاول
ماه ربیع‌الاول به عنوان یکی از ماه‌های پرخیر و برکت در تقویم اسلامی، دارای دعاها و اعمال مستحبی خاصی است. در ادامه مهم‌ترین دعاهای این ماه ذکر شده است:
1. دعای روز اول ربیع‌الاول:
برای آغاز ماه ربیع‌الاول، دعای ویژه‌ای وجود دارد که به شکرانه این ماه مبارک خوانده می‌شود. در این دعا، از خداوند درخواست می‌شود که خیر و برکت این ماه شامل حال بندگان گردد.
2. دعای روز دوازدهم ربیع‌الاول:
در روز دوازدهم ربیع‌الاول، که به روایت اهل سنت مصادف با ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است، دعای مخصوصی برای این مناسبت وارد شده است. این دعا شامل درخواست‌های رحمت و برکت از خداوند برای امت اسلامی و تبریک به پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است.
3. دعای روز هفدهم ربیع‌الاول:
روز هفدهم ربیع‌الاول، که به روایت مشهور شیعه روز ولادت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) و امام جعفر صادق (علیه‌السلام) است، دعای ویژه‌ای برای تبریک و شکرگزاری به درگاه خداوند وجود دارد. در این دعا، از خداوند درخواست می‌شود که محبت و پیروی از اهل بیت (علیهم‌السلام) را در دل‌ها مستحکم سازد.
4. دعای زیارت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) و امام علی (علیه‌السلام):
در این ماه، به ویژه در روزهای اول و هفدهم ربیع‌الاول، خواندن زیارت پیامبر اکرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) و زیارت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) مستحب است. این زیارت‌ها شامل دعاها و توسلاتی به این بزرگواران است که رحمت و مغفرت خداوند را برای زائران به همراه دارد.
5. دعای سلامتی امام زمان (علیه‌السلام):
در روز هشتم ربیع‌الاول، که مصادف با آغاز امامت حضرت مهدی (علیه‌السلام) است، خواندن دعای سلامتی امام زمان (علیه‌السلام) توصیه شده است. این دعا، که با عنوان “اللهم کن لولیک…” شناخته می‌شود، از خداوند درخواست می‌کند که امام زمان (علیه‌السلام) را در پناه خود نگه دارد و ظهور ایشان را تعجیل فرماید.
6. دعای فرج:
در روزهای ربیع‌الاول، به ویژه در زمان‌هایی که به اهل بیت (علیهم‌السلام) منتسب است، خواندن دعای فرج (“الهی عظم البلاء…”) برای تعجیل در ظهور امام زمان (علیه‌السلام) و رفع مشکلات و گرفتاری‌های مؤمنان توصیه می‌شود.
7. دعای “اللهم انت حی لا تموت”:
این دعا در روز هفدهم ربیع‌الاول و بعد از نماز مستحبی این روز خوانده می‌شود و در آن از خداوند درخواست رحمت، مغفرت و توفیق در اعمال خیر شده است.
این دعاها به همراه دیگر اعمال و نیایش‌های مستحبی در ماه ربیع‌الاول، فرصتی برای تقویت ارتباط با خداوند و بهره‌گیری از برکات این ماه مبارک است.
